Optimaal ademhalen zijn wij als moderne mens verleerd. Een ‘verkeerde’ ademhaling heeft veel gevolgen voor je mentale en fysieke gezondheid. Vaak zijn we ons zelfs niet eens bewust van het feit dat we verkeerd ademhalen. Ademhalen is toch iets vanzelfsprekends, hoe kan je dit nou verkeerd doen? Ademtrainer Chris legt het je graag uit.

Wat is een ‘verkeerde’ ademhaling?

“Een verkeerde ademhaling heeft meerdere facetten. Ik categoriseer een verkeerde ademhaling in vier types: ademen door de mond, een te hoge ademfrequentie, borstademhaling en een te diepe ademhaling. Daarnaast ademen we het grootste deel van de dag autonoom, oftewel geheel onbewust. Hierdoor blijven we in een vicieuze cirkel hangen van deze verkeerde ademhalingen.

Ons lichaam is het efficiëntste biochemische apparaat dat er is. Het probeert altijd met zo min mogelijk energie optimaal te functioneren. Als dit niet lukt, pleegt je lichaam roofbouw op je energiehuishouding en daarmee op je mentale en fysieke gezondheid. Gevolgen van een verzwakt immuunsysteem zijn onder andere dat je nagels en haar sneller afbreken, je stress of angst ervaart (omdat je continu in een stressstand verkeert), of je wordt gevoeliger voor allergieën zoals hooikoorts. Dit zijn slechts een paar voorbeelden.”

Gevolgen van een verkeerde ademhaling

Laten we kijken naar de twee belangrijkste types van verkeerd ademhalen en wat hiervan de gevolgen zijn.

1. een mondademhaling verzwakt je immuunsysteem

Meestal merk je dat je tijdens het sporten door je mond ademt. Bij intensieve inspanning neemt je ademhaling automatisch toe. Maar zelfs dan is ademen door je mond minder gezond dan je zou denken. Een mondademhaling betekent dat de neus volledig wordt omzeild, terwijl de neus juist een cruciale rol speelt bij de luchtkwaliteit die je inademt. Je neus filtert, verwarmt en bevochtigt de lucht voordat deze je longen bereikt. Hierdoor is de lucht optimaal voor opname in je longen. Maar als je dit proces overslaat, is de lucht te koud en te droog. Dit vergroot het risico op het meenemen van bacteriën en virussen naar je longen, waardoor je immuunsysteem wordt verzwakt en je vatbaarder wordt voor ziekten.

Bovendien neemt de kans op gaatjes of ontstekingen in je mond toe bij verkeerde ademhaling. Mondademen zorgt namelijk voor snellere uitdroging van je tandvlees, wat resulteert in een hogere zuurgraad in je mond. Je speeksel bevat stoffen die de genezing van wonden versnellen en eiwitten die schadelijke micro-organismen bestrijden. Dus als je door je mond ademt, drogen al deze belangrijke slijmvliezen op, zowel in je neus als mond. Terwijl ze er juist zijn om je te beschermen tegen virussen, bacteriën en schimmels!

2. Te hoge ademhalingsfrequentie

‘Wat is een normale ademfrequentie?’ en ‘Hoe kan ik mijn ademhaling vertragen?’ Dit zijn enkele van de meestgestelde vragen als je online zoekt naar informatie over ademhalingsfrequentie. Om meteen met de deur in huis te vallen: een gezonde ademfrequentie ligt doorgaans onder de 10 ademhalingen per minuut. Gemiddeld ademt een mens ongeveer 12 tot 15 keer per minuut. Hyperventilatie treedt op wanneer je meer dan 24 keer per minuut ademhaalt. Bij een te hoge ademfrequentie verlies je meer koolstofdioxide (CO2) dan goed voor je is.

Chris legt dit als volgt uit: “Om te begrijpen wat een te hoge ademfrequentie met je doet, is het belangrijk te weten hoe de ademhaling werkt. Het ademhalingscentrum in je hersenstam reguleert je ademhaling en is altijd actief, wat natuurlijk handig is. Het ademhalingscentrum meet voortdurend de concentratie CO2 in je bloed met behulp van sensoren. Op basis van deze meting bepaalt het ademhalingscentrum hoe snel of langzaam je moet ademen.

Het hoofddoel van het ademhalingscentrum is om de CO2-concentratie in je bloed stabiel te houden. Er is evenveel CO2 nodig om O2 (zuurstof) op te nemen in het bloed en om te zetten naar brandstof voor het lichaam. Dit meet het ademhalingssysteem op basis van wat het beschouwt als je ‘normale’ ademfrequentie, ongeacht of deze gezond is of niet.”

Wat is een optimale en gezonde ademhaling?

Zoals eerder vermeld, ligt een gezonde ademhalingsfrequentie onder de tien ademhalingen per minuut. Aangezien we de laatste twee types van ‘verkeerde’ ademhaling nog niet hebben behandeld, bewaren we deze voor een toekomstige blog. Maar op het eerste gezicht lijken deze twee typen ademhaling nogal tegenstrijdig. Een hoge borstademhaling is niet goed, maar een diepe buikademhaling is ook niet aanbevolen?

Chris verduidelijkt: “Een hoge en vaak snelle borstademhaling activeert je sympathische zenuwstelsel, wat je ‘vlucht- of vecht’-reactie is. Wanneer je in deze toestand verkeert, bevindt je lichaam zich voortdurend in een staat van verhoogde stress. Dit heeft talrijke ongezonde effecten op zowel je lichaam als je geest.

Bovendien kan een te diepe (buik)ademhaling resulteren in het uitademen van te veel CO2. Het is van vitaal belang om een optimale gasuitwisseling (de uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide) te behouden. Zuurstof kan pas door de cellen worden opgenomen om energie te produceren als er voldoende koolstofdioxide voor in de plaats komt. Echter, als je te diep inademt, raakt deze gasuitwisseling uit balans. Er komt te veel zuurstof binnen, terwijl er te weinig CO2 is.”

Conclusie

Een gezonde ademhaling is eigenlijk een rustige en oppervlakkige buikademhaling door de neus. Je zou je ademhaling niet moeten horen of voelen. Hier zijn tegenwoordig ontelbaar veel verschillende ademhalingstechnieken en ademhalingsoefeningen voor. De kunst is om je ademhalingsfrequentie onder de tien ademhalingen te brengen. Geen paniek, dit hoeft geen heftige aanpassing in je leven te zijn. Slapen met mondtape is al een simpele en effectieve manier om je ademhaling positief te beïnvloeden.